Τρεις σκάλες Ιστορία - Σταύρος Χριστοδούλου

Η πρώτη μου γνωριμία με τον Σταύρο Χριστοδούλου ως συγγραφέα έγινε με το δεύτερο βιβλίο του "Τη μέρα που πάγωσε ο ποταμός", τίτλος που μου είχε τραβήξει την προσοχή, και που τελικά με κέρδισε με την στρωτή γραφή του και με κράτησε σε εγρήγορση μέχρι το τέλος! 

Με το τρίτο του βιβλίο, καταπιάνεται με ένα θέμα που αγγίζει τις πιο ευαίσθητες χορδές του κάθε Κύπριου, την τούρκικη εισβολή του 1974, και τα απεχθή εγκλήματα σε βάρος του άμαχου πληθυσμού. Η ηρωίδα του βιβλίου Χλόη Αρτεμίου, βιάζεται κατ´εξακολούθηση από ένα νεαρό Τούρκο στρατιώτη. Η ιστορία της καθώς και οι παράλληλες ιστορίες των ανθρώπων τριγύρω της μπορεί να είναι προϊόν μυθοπλασίας, αλλά δεν παύει να είναι και η πραγματική ανθρώπινη ιστορία των Κυπρίων πριν και μετά από το σκοτεινό καλοκαίρι του 1974. 

Με ανάμιχτα συναισθήματα διάβασα την κάθε λέξη, καθώς ξετυλίγονταν ιστορίες που κάπου τις έχω ξανά ακούσει, κάπου μπορεί να τις έχω ξανά διαβάσει, αλλά η πένα του συγγραφέα τις ζωντάνευε σαν να ήμουν ένας αμέτοχος αυτόπτης μάρτυρας. «Μπλε κουβάς, ώριμα λεμόνια, βρεγμένο χώμα» αυτές οι φράσεις θα στοιχειώσουν την ηρωίδα για όλη της την ζωή και εμάς μαζί για την απάθεια μας στα μεγάλα εγκλήματα που μένουν ατιμώρητα. Όμως και για τα εγκλήματα που έγιναν και από τις δύο πλευρές εκείνο το καλοκαίρι, άραγε συμψηφίζεται ο πόνος θα αναρωτηθεί η Χλόη, αλλά όταν ο πόνος έχει μπει στο πετσί σου, μπορείς να έχεις το κουράγιο να τον συνψηφίσεις;

«Η μνήμη,/ κύριο όνομα των θλίψεων»
               Κική Δημουλά, «Ο Πληθυντικός Αριθμός» (Το λίγο του κόσμου, 1971)

Περίληψη

Οι ανεπούλωτες πληγές της κυπριακής τραγωδίας του 1974... Το βιβλίο Τρεις σκάλες Ιστορία αφηγείται μια «μικρή» ανθρώπινη ιστορία, εγκιβωτισμένη στη «μεγάλη» –και ανείπωτη– Ιστορία, όπου η μνήμη αλέθεται ανάμεσα στις μυλόπετρες του χρέους και του χρόνου.

Μετά την εισβολή, η δεκαοχτάχρονη Χλόη παραμένει για τρεις μήνες «εγκλωβισμένη» με τη μητέρα της στο εξοχικό τους, στη Λάπηθο, όπου βιάζεται κατ’ εξακολούθηση από έναν νεαρό Τούρκο. Το κορίτσι μένει έγκυος, αλλά, πηγαίνοντας κόντρα στο ρεύμα, αποφασίζει να γεννήσει το παιδί, αφού, όπως ομολογεί «…και να το ρίξω, αυτό θα μεγαλώνει μέσα στο κεφάλι μου».

Σαράντα τρία χρόνια μετά, η Χλόη Αρτεμίου αποφασίζει να αντικρίσει κατάματα τους εφιάλτες της. Μια διαλυμένη γυναίκα στο αεροδρόμιο της Αθήνας, ανήμπορη να αποφασίσει αν θα βαδίσει προς την πύλη αναχωρήσεων με προορισμό την Κωνσταντινούπολη, όπου ζει ο βιαστής της. Θα καταφέρει να κάνει το βήμα που θα σηματοδοτήσει, επιτέλους, την ενηλικίωσή της;

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Σταύρος Χριστοδούλου γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1963. Σπούδασε Νομικά στην Αθήνα και τα τελευταία τριάντα χρόνια εργάζεται ως δημοσιογράφος. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Hotel National (2016), περιελήφθη στη βραχεία λίστα των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας της Κύπρου, καθώς και στην αντίστοιχη του λογοτεχνικού περιοδικού Κλεψύδρα. Το δεύτερο βιβλίο του, το μυθιστόρημα Τη μέρα που πάγωσε ο ποταμός (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2018), τιμήθηκε με το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2020 και με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος της Κύπρου.